ขั้นตอนการเข้ารับการตรวจประเมินโดยก่อนการใส่ตาปลอม
ต้องได้รับการตรวจประเมินโดย “จักษุแพทย์ สาขาศัลยกรรมจักษุตกแต่ง” ก่อนทุกราย โดยจะมีคุณหมอสาขานี้วนลงตรวจในทุกวันเวลาราชการ และนอกเวลาวันพฤหัส 17.00 -20.00 และ วันเสาร์ 9.00-12.00 น. (นอกเวลามีค่าบริการเพิ่มจากการตรวจในเวลา)
รายนามจักษุแพทย์ สาขาศัลยกรรมจักษุตกแต่ง รพ. เมตตาประชารักษ์ (วัดไร่ขิง)มีดังนี้
1. พ.ญ. สุณิสา สินธุวงศ์
2. พ.ญ. มิ่งขวัญ ลำยองเสถียร
3. พ.ญ. อารีย์ นิมิตรวงศ์สกุล
4. น.พ. จักรชวิน กนกกัณฑ์พงศ์
ปล. หากต้องการตรวจประเมินที่ ศูนย์โรคตารพ. เมตตาประชารักษ์ สาขาสุขุมวิท สามารถรับบริการได้ แต่มีค่าใช้จ่ายมีมากกว่าการมารับบริการที่รพ.เมตตาปราชารักษ์ (วัดไร่ขิง) และไม่สามารถใช้สิทธิ์ใบส่งตัวที่สาขาสุขุมวิทได้ แต่ผู้ป่วยสามารถได้รับการส่งชื่อเข้าคิวมายังศูนย์ตาปลอมเหมือนปกติ และมารับบริการทำตาปลอมที่ ศูนย์ตาปลอม รพ. เมตตาประชารักษ์ (วัดไร่ขิง)
การตรวจประเมินร่องลูกตา และขนาดของเบ้าตา มีความสำคัญในการพิจารณาการรักษาผู้ป่วยก่อนใส่ตาปลอม โดยจักษุแพทย์จะพิจารณาหลักๆดังนี้
ปริมาตรเบ้าตา แบ่งเป็น
1. ผู้ป่วยที่ยังมีดวงตาเก่าอยู่ที่เสียแล้วไม่สามารถมองเห็นได้ ถ้าตาฝ่อในขนาดที่พอดีไม่มากเกินไปใส่ตาปลอมแล้วดูขนาดพอดีเท่ากับอีกตา และผิวกระจกตาไม่สามารถรับความรู้สึกได้ ไม่เกิดการระคายเคืองจากการใส่ตาปลอม ก็สามารถส่งทำตาปลอมได้เลย แต่หาก ตาขนาดโตผิดรูป ใส่ตาปลอมแล้วดูโปนกว่าปกติ หรือ ฝ่อเล็กมากไป ใส่แล้วตาก็ยังเล็กอยู่หรือทำให้ต้องใช้ชิ้นตาปลอมที่ใหญ่กว่าปกติมาก ก็จะแนะนำให้ผ่าตัดเอาลูกตาออกก่อนเข้ารับการทำตาปลอมค่ะ
*** โดยปกติจะเริ่มให้ใส่ตาปลอมได้หลังจากผ่าตัดเอาตาออกแล้ว 4-6 สัปดาห์
2. ผู้ป่วยที่เคยได้รับการผ่าตัดเอาตาออกแล้ว มีการฝังหรือไม่ฝังลูกตาเทียม จักษุแพทย์จะดูปริมาตรของลูกตาเทียมของผู้ป่วยเช่นเดียวกับผู้ป่วยที่ยังมีตา เพื่อประเมินว่าระดับของเนื้อเยื่อในเบ้าตามีเพียงพอที่จะรองรับตาปลอมที่ใส่แล้วได้ระดับเดียวกับตาอีกข้างหรือไม่ หากไม่พออาจมีการแนะนำผ่าตัดเปลี่ยน/ ฝั่ง เนื้อเยื่อไขมันเพิ่มเติม หรือ ลูกตาเทียมดวงใหม่ ก่อนและรอแผลหายถึงจะได้รับการทำตาปลอม
เยื่อบุตา และ ความลึกของร่องลูกตา
บางรายหากได้รับการผ่าตัดเอาตาออกที่ไม่ถูกวิธีมา,ผ่าตัดเอาตาออกมานานแล้วไม่ได้ใส่ตาปลอมนาน , เยื่อบุตามีการอักเสบติดเชื้อเป็นๆหายๆมานาน หรือ ชิ้นงานตาปลอมของเก่าที่ใส่มานานเสื่อมสภาพ ทำให้เยื่อบุตาขาวอักเสบ เกิดการหดของร่องลูกตา จากที่เคยใส่ตาปลอมได้ มีปัญหาตาปลอมหลุด อันนี้แพทย์จะต้องผ่าตัดแก้ไขร่องลูกตาก่อน ส่งเข้ารับคิวการทำตาปลอมค่ะ
ร่องลูกตาที่ดีควรมีความลึกของร่องลูกตาทั้งใต้เปลือกตาบนและล่าง
หลังจากที่ผ่านการตรวจประเมินจากจักษุแพทย์แล้ว ท่านจะถูกได้รับการนัดหมายลงคิวเข้าทำตาปลอม (ตอนนี้มีคิวรอคอยประมาณ 70 คิว ) แล้วรอมาทำตาปลอมตามคิวที่นัดหมายอีกครั้ง
*** การนัดคิวตาปลอม ปกติแต่ละท่านใช้เวลาในการทำชิ้นงานนาน เราจึงนัดจำนวน จำกัดในแต่ละวัน หากท่านทราบแน่ว่าวันนัดหมายทำตาปลอมตามคิวท่านจะไม่ว่าง กรุณาโทรแจ้งเจ้าหน้าที่ศูนย์ตาปลอมเพื่อทำการเลื่อนคิว ทางเราจะได้โทรตามคิวถัดๆไปขึ้นมาทำแทนค่ะ ***
ขั้นตอนการเข้ารับการทำตาปลอมเฉพาะบุคคล
การรับบริการทำตาปลอมเฉพาะบุคคลนั้น เป็นฝีมือที่ต้องใช้เวลาในการผลิตชิ้นงานแต่ละชิ้นประมาณ 6-10 ชม แล้วแต่ความยากง่ายของสภาพร่องลูกตาของผู้ป่วยแต่ละราย เพราะฉะนั้น ทางศูนย์เราจึงแบ่งการให้บริการออกเป็น 2 วัน คือวันพิมพ์ตา และวันลงสีและรับตากลับ โดยปกติจะทำงาน 2 วันติดกัน โดยผู้ป่วยมารับบริการที่ศูนย์ตาปลอม แบบเช้าไปเย็นกลับ 2 วันแล้วรับตาปลอมกลับไปได้เลย โดยอาจหาที่พักรายวันบริเวณใกล้โรงพยาบาลพักได้ในราคา คืนละ 400-800 บาท (ขอคำแนะนำได้ที่ศูนย์ตาปลอม)
หมายเหตุ หากในระหว่างการพิมพ์ตา ผู้ป่วยบางรายอาจมีอาการระคายเคืองตา ไม่สบายตา เจ็บ
หรือบวมของเนื้อเยื่อจะพิจารณาในพักการทำตาปลอมเฉพาะบุคคลออกไปชั่วคราว โดยเลื่อนนัดออกไปอีกอย่างน้อย 2 สัปดาห์ ก่อนจะทำขั้นตอนต่อไปเพื่อพักเนื้อเยื่อตาก่อน จะได้ตาปลอมที่มีขนาดที่เข้ากับร่องลูกตาผู้ป่วยได้ดีที่สุด
วันพิมพ์ตา จะมีการใช้สารพิมพ์ร่องลูกตาซึ่งเป็นสารที่ไม่มีอันตรายต่อเนื้อเยื่อ เป็นชนิดเดียวกับทันตแพทย์ที่ใช้พิมพ์ช่องปาก แล้วทำการขึ้นรูป Wax ชิ้นงาน แกะเกลาผิวเพื่อให้ได้รูปร่างและขนาดใกล้เคียงกับตาอีกข้าง จนถึงการวางตำแหน่งตาดำ เสร็จขั้นตอนนี้ผู้ป่วยสามารถลับไปพักได้ แล้วเจ้าหน้าที่จะทำกระบวนการในห้องปฏิบัติการเพื่อขึ้นรูปชิ้นตาปลอมให้ผู้ป่วย
วันลงสีตา หลังจากได้ชิ้นงานที่มีขนาดและรูปร่างจากเบ้าตาผู้ป่วยแล้ว เจ้าหน้าที่จะนัดหมายให้ผู้ป่วยมาพบที่ศูนย์ตาปลอมและนั่งให้เจ้าหน้าที่ลงสีชิ้นตาปลอมโดยเทียบตาสีตาจริงอีกข้างของผู้ป่วย หลังลงสีเสร็จ เจ้าหน้าที่จะทำขบวนการในห้องกฏิบัติการขัดเคลือบชิ้นงานให้เงางาม ผิวเรียบมันเพื่อให้ผู้ป่วยใส่ได้อย่างสบายตา ก่อนรับชิ้นงานกลับบ้าน
ขั้นตอนการติดตามการรักษา
ครั้งแรก ที่ 1 เดือนหลังจากได้ตาปลอมกลับไปลองใส่ จะนัดกลับมาตรวจอาการระคายเคือง ขนาดและตำแหน่งของตาปลอม และผิวสัมผัสของชิ้นงาน
ครั้งต่อๆไป ทางศูนย์ตาปลอมจะนัดมาขัดชิ้นงานเพื่อความเงางามและผิวสัมผัสที่เรียบมันทั่วชิ้นงาน เผื่อสุขภาพที่ดีของร่องลูกตาของผู้ป่วย และช่วยลดขี้ตา โดยจะมีการนัดหมายให้มาขัดตาทุกๆ 6 เดือน และ ผู้ป่วยทุกรายจะถูกส่งพบจักษุแพทย์อย่างน้อยปีละครั้งเพื่อตรวจสุขภาพของตาที่ดีอีกข้างนึง
บทความโดย
พ.ญ. อารีย์ นิมิตรวงศ์สกุล
จักษุแพทย์ ศัลยกรรมจักษุตกแต่ง
หัวหน้าศูนย์ตาปลอม รพ. เมตตาประชารักษ์ (วัดไร่ขิง)
Aree Nimitwongsakul, M.D.
Ophthalmic Plastic and Reconstructive Surgery
Metta Prosthetic Eye Center
Mettapracharak Hospital
