ต้อลมและต้อเนื้อ

ก่อนอื่นขอทำความเข้าใจเกี่ยวกับต้อลมและต้อเนื้อก่อนน่ะค่ะ

ต้อลม และต้อเนื้อเป็นความเสื่อมและมีการหนาตัวเปลี่ยนแปลงของเยื่อบุตาขาว จากการที่โดนลมแดดฝุ่นควันบ่อยๆ พบได้บ่อยในคนที่ขับขี่รถจักรยานยนต์หรือทำงานกลางแจ้ง หรือออกกำลังกายกลางแจ้งโดยไม่สวมใส่แว่นตากันแดดกันลม

ตำแหน่งของต้อ ลมและต้อเนื้อจะเป็นตำแหน่งของเยื่อบุตาขาวที่ได้รับการกระตุ้นจากลมแดดฝุ่น ควันต่างๆบ่อยๆ ซึ่งนั่นก็คือจะพบที่หัวตาและหางตาข้างตาดำ เวลาตาแห้งหรือโดนลมแดดฝุ่นควันอีกก็จะตาแดง แสบ เคืองตาน้ำตาไหล

ข้อแตกต่างของต้อลมและต้อเนื้อที่เราจะแยกออกง่ายๆคือ ต้อลมจะเป็นเนื้อนูนๆที่อยู่ด้านข้างตาดำแต่ไม่เข้ามาในตาดำ

ส่วนต้อเนื้อจะมีส่วนเนื้อที่ยื่นเข้ามาในเขตของตาดำแล้ว

ต้อ ลมและต้อเนื้อควรดูแลโดยใส่แว่นกันแดดลมค่ะ และหยอดน้ำตาเทียม เนื่องจากต้อลมและต้อเนื้อสัมพันธ์กับตาแห้ง และพอตาแห้งก็จะทำให้ต้อทั้งสองนี้อักเสบ ไม่สบายตาค่ะ

ต้อลมไม่ต้องผ่าตัด

ส่วนต้อเนื้อขึ้นอยู่กับขนาดค่ะ ต้อเนื้อไม่ใช่ทุกคนที่เป็นจะต้องได้รับการผ่าตัด หากขนาดไม่ใหญ่มาก สามารถดูไปก่อน อาหารไม่มีอะไรที่เป็นอาหารแสลงค่ะ

ควรใส่แว่นกันแดด ลม ฝุ่น ควัน และหยอดน้ำตาเทียมเพื่อเพิ่มความชุ่มชื้นของตาน่ะค่ะ จะได้ไม่ทำให้ต้อเนื้ออักเสบมากขึ้นค่ะ

การลอกต้อเนื้อมีเพียงการผ่าตัด ไม่มีการใช้แสงเลเซอร์รักษาน่ะค่ะ การผ่าตัดลอกต้อเนื้อแบ่งเป็น

1. การลอกต้อเนื้อโดยไม่มีการวางเนื้อเยื่อคลุมตาขาว

ข้อดี : สะดวก รวดเร็ว เหมาะกับคนไข้ที่อายุมาก ไม่สมควรได้รับการผ่าตัดนาน หรือนอนราบนานไม่ได้

ข้อเสีย : เกิดเป็นซ้ำได้บ่อย

2. การลอกต้อเนื้อแบบวางเนื้อเยื่อคลุมตาขาว โดยเนื้อเยื่อมี 2 กลุ่ม

2.1 เยื่อบุตาขาวของตัวเอง

ข้อดี : โอกาสการเป็นซ้ำน้อยที่สุดในทุกวิธีที่ใช้ในการรักษาต้อเนื้อ

ข้อเสีย : -เพิ่มระยะเวลาในการผ่าตัด เนื่องจากต้องใช้เวลาในการตัดเยื่อบุตาส่วนบน ของตาดำ มาใช้เป็นเนื้อเยื่อที่จะเอามาคลุมตาขาวหลังลอกต้อเนื้อ

– เสียเยื่อบุตาส่วนบนที่ดีไว้เผื่ออนาคตหากต้องได้รับการผ่าตัดรักษาต้อหิน อาจทำให้การผ่าตัดต้อหินไม่ประสบผลสำเร็จเนื่องจากต้องใช้เยื่อบุตาส่วนบน เช่นกัน

2.2 เยื่อหุ้มรกที่ได้รับการเตรียมและผ่านการฆ่าเชื้อมาพร้อมใช้งาน

ข้อดี : สะดวก ประหยัดเวลา

-ไม่ต้องยุ่งเกี่ยวกับเยื่อบุตาขาวส่วนบน

ข้อเสีย : เพิ่มค่าใช้จ่ายอีก 500 – 1000 บาทในส่วนของเยื่อหุ้มรก

– โอกาสกลับเป็นซ้ำสูงกว่าการใช้เยื่อบุตาขาวของตัวเอง แต่อย่างไรก็ดี โอกาสกลับเป็นซ้ำน้อยกว่าการไม่วางเนื้อเยื่อเลยมาก

หากตัดสินใจจะลอกต้อเนื้อแล้วลองดูรายละเอียดพวกนี้ก่อนนะคะ

* โดยปกติหลังผ่าลอกต้อเนื้อจะเคืองตามากในช่วงก่อนตัดไหมถึง 2 สัปดาห์แรก จะเคืองมาก แสบตาน้ำตาไหล จึงอยากให้หยุดงานพักอย่างน้อย 2 สัปดาห์ค่ะ หากเป็นไปได้อยากให้ลดการที่ต้องออกนอกสถานที่เจอลมแดดฝุ่นควันเยอะๆประมาณ 1 เดือน เพราะช่วง1เดือนแรก แผลยังอักเสบอยู่ หากไม่หยอดยาลดการอักเสบตามที่แพทย์สั่ง และรับลม แดดฝุ่นควันอีกเยอะ จะทำให้มีโอกาสที่แผลจะอักเสบและต้อเนื้อกลับเป็นซ้ำได้เร็วค่ะ

* การเตรียมตัวก่อนการผ่าตัด

– งดยาละลายลิ่มเลือด หรือยาที่ป้องกันการแข็งตัวของเลือดก่อนผ่าตัดอย่างน้อย 7 วันค่ะ

– ฝึกนอนราบ และคลุมโปงเพราะในระหว่างการผ่าตัดจะมีการคลุมผ้าสะอาดเหลือเพียงช่องเล็กๆ โผล่ที่ตาข้างที่จะผ่าตัดค่ะ เพื่อความสะอาดและลดโอกาสการติดเชื้อ

– ฝึกกลอกตาแล้วค้างไว้ในทิศทางที่ตรงข้ามกับที่ต้อเนื้อเช่นหากเป็นต้อ เนื้อที่หัวตา ลองพยายามฝึกตัวเองให้มองทางหางตาแแล้วค้างไว้ไม่กลอกตาไปมา เนื่องจากขณะที่แพทย์ทำการผ่าตัดจะให้ผู้ป่วยมองไปอีกทางของต้อเนื้อค้างไว้ จะได้ทำผ่าตัดได้สะดวกและรวดเร็ว หากผู้ป่วยกลอกตาไปมาตลอดเวลาในระหว่างการผ่าตัดจะทำให้การผ่าตัดเป็นไปได้ ยากและอาจเกิดภาวะแทรกซ้อนได้

* การให้นมบุตรไม่มีผลกับการผ่าตัดโดยตรง และยาหยอดตาที่ให้หลังการผ่าตัดก็ไม่ได้มีข้อห้ามใช้ในคนที่ให้นมบุตร แต่หากเพื่อความปลอดภัยก็ไม่ต้องรีบผ่าก็ได้น่ะค่ะ รอหยุดให้นมบุตรค่อยมาผ่าตัดก็ได้ค่ะ

พญ.อารีย์ นิมิตรวงศ์สกุล